KisStartup tổng hợp và phân tích
Du lịch toàn cầu đang tái cấu trúc mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ, đặc biệt là AI và các nền tảng dữ liệu. Cách ngành du lịch vận hành – từ tìm kiếm, đặt dịch vụ, trải nghiệm tại điểm đến cho tới quản trị doanh nghiệp – đang thay đổi nhanh hơn bao giờ hết. Các startup du lịch bước vào thập kỷ này không chỉ bằng giao diện đẹp hay chiến dịch marketing mạnh, mà bằng năng lực xử lý dữ liệu, tự động hóa và xây dựng hạ tầng số có thể mở rộng ở quy mô toàn cầu.
Ở góc nhìn của KisStartup, sự dịch chuyển này không đơn thuần là “ứng dụng công nghệ”, mà là thay đổi căn bản cách tạo ra giá trị: dữ liệu trở thành tài sản, AI trở thành động cơ vận hành, và các mô hình kinh doanh mới được xây dựng dựa trên hiểu biết sâu sắc về hành vi – nhu cầu – bối cảnh của du khách. Những doanh nghiệp nắm được dữ liệu và biết biến dữ liệu thành sản phẩm sẽ dẫn dắt thị trường; ngược lại, những đơn vị tiếp tục phụ thuộc vào mô hình tour – vé – phòng truyền thống sẽ khó cạnh tranh dài hạn.
Những mô hình công nghệ mới: Khi startup tập trung giải quyết “điểm đau” bằng dữ liệu và AI
Thế hệ startup travel-tech mới không còn chạy theo tham vọng trở thành “siêu ứng dụng du lịch” từ đầu. Họ chọn hướng đi ngách, giải quyết một hoặc hai “pain point” rất rõ ràng bằng nền tảng SaaS kết hợp marketplace và công cụ AI.
Navan (TripActions) là minh chứng tiêu biểu: thay vì cạnh tranh với OTA truyền thống, họ xây dựng giải pháp quản lý công tác cho doanh nghiệp – một nhu cầu vốn bị bỏ ngỏ trong nhiều năm. Dữ liệu từ hàng triệu giao dịch chi phí và hành vi đặt dịch vụ giúp Navan tự động hóa quy trình, tối ưu chi phí và đưa ra gợi ý theo thời gian thực. Thu nhập không chỉ đến từ subscription mà còn từ hoa hồng, tạo mô hình kép SaaS + giao dịch. TravelPerk đi theo hướng tương tự và đã huy động hơn 500 triệu USD với chiến lược mở rộng ra toàn cầu dựa trên dữ liệu doanh nghiệp.
Ở mảng trải nghiệm, GetYourGuide và Klook chứng minh rằng việc chuẩn hóa chất lượng, cung cấp công cụ cho nhà cung cấp nhỏ lẻ và phân tích dữ liệu nhu cầu theo thành phố, mùa vụ, khí hậu có thể tạo nên một marketplace quy mô toàn cầu. Họ không chỉ bán tour; họ bán “hạ tầng phân phối trải nghiệm”, bán dữ liệu để dự báo nhu cầu và bán khả năng kết nối hệ thống cho các hãng hàng không, OTA khác – mở ra nguồn thu B2B2C giàu tiềm năng.
Xu hướng đáng chú ý khác là startup tập trung vào tăng doanh thu phụ (ancillary revenue) hoặc tối ưu “hiệu suất” của chủ nhà, villa, khu nghỉ dưỡng. The Host Co. hay point.me không cạnh tranh với OTA mà đi sâu vào giá trị vi mô, tận dụng dữ liệu hành vi lưu trú để tạo ra dịch vụ bán thêm ngay tại chỗ, hoặc tối ưu điểm thưởng – điều mà các OTA khó thực hiện vì hệ thống cồng kềnh.
Nhìn từ KisStartup, điểm chung của các startup thành công là họ giải quyết vấn đề thật, đo lường được giá trị bằng dữ liệu thật và chuyển dữ liệu thành sản phẩm có thể nhân rộng. Đây cũng là gợi ý quan trọng cho các doanh nghiệp du lịch Việt Nam: thay vì cố gắng “làm tất cả”, hãy bắt đầu bằng 1 vấn đề rất cụ thể, sử dụng dữ liệu để chứng minh giá trị, rồi mở rộng.
Xu hướng đầu tư: Dù thị trường thận trọng, dòng vốn vẫn chảy vào doanh nghiệp có năng lực dữ liệu
Năm 2025 được ghi nhận là năm vốn vào travel-tech giảm so với 2020–2022, nhưng thực tế vẫn xuất hiện nhiều vòng gọi vốn trăm triệu USD cho startup B2B có sản phẩm dựa trên dữ liệu mạnh. Các thương vụ nổi bật như TravelPerk (khoảng 200 triệu USD), Hostaway (365 triệu USD) hay Flyr Labs (295 triệu USD) cho thấy nhà đầu tư đang ưu tiên mô hình có doanh thu lặp lại, khả năng mở rộng toàn cầu và năng lực AI-native rõ ràng.
Nhà đầu tư không còn hứng thú với mô hình B2C thuần OTA – vốn tốn chi phí marketing, biên lợi nhuận thấp và khó xây rào cản gia nhập. Thay vào đó, họ tìm kiếm mô hình tạo giá trị bằng dữ liệu: dự báo nhu cầu, định giá động, phân khúc khách hàng, tối ưu vận hành hoặc tự động hóa quy trình doanh nghiệp.
Ở góc nhìn của KisStartup, điều này phản ánh sự trưởng thành của thị trường: du lịch không còn là cuộc chơi marketing mà trở thành cuộc chơi hạ tầng và dữ liệu. Để gọi vốn, startup cần chứng minh rằng dữ liệu của họ có giá trị kinh tế, giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí hoặc tăng doanh thu, và quan trọng nhất – có thể mở rộng ra hàng chục, hàng trăm thị trường mà không tăng chi phí vận hành tương ứng.
Điểm khác biệt trong mô hình kinh doanh: Kết hợp SaaS – giao dịch – dữ liệu
Các startup du lịch thế hệ mới xây mô hình kinh doanh ba tầng: phần mềm (SaaS) giúp chuẩn hóa quy trình, marketplace tạo giao dịch, và tầng giá trị quan trọng nhất – dữ liệu – giúp doanh nghiệp tối ưu và cá nhân hóa. Doanh thu không chỉ đến từ việc bán phần mềm mà từ chia sẻ doanh thu, hoa hồng hoặc phân phối dịch vụ qua hệ thống của họ.
Thay vì làm siêu ứng dụng, mỗi startup tập trung vào một vấn đề rất cụ thể và giải quyết nó tốt đến mức trở thành chuẩn mực của ngành. Dữ liệu hành vi, dữ liệu vận hành và dữ liệu giao dịch là lõi tạo lợi thế cạnh tranh. Một khi doanh nghiệp nắm được data flywheel – vòng xoay tăng trưởng dữ liệu – họ có thể mở rộng sang dịch vụ mới và trở thành hạ tầng quan trọng của ngành.
Đây chính là xu hướng mà KisStartup cho rằng Việt Nam cần nắm bắt: doanh nghiệp du lịch không chỉ “làm du lịch” mà cần “làm dữ liệu du lịch”, coi dữ liệu là tài sản và phát triển các mô hình kinh doanh mới dựa trên khả năng khai thác dữ liệu.
Góc nhìn của KisStartup: Du lịch dựa trên dữ liệu là con đường tất yếu để nâng giá trị ngành du lịch Việt Nam
Ở Việt Nam, phần lớn doanh nghiệp du lịch – từ khách sạn, homestay, DMC cho đến khu du lịch – vẫn chưa coi dữ liệu là nền tảng. Dữ liệu khách, dữ liệu hành vi, dữ liệu chi tiêu tại điểm đến thường bị phân mảnh hoặc không được thu thập. Điều này khiến doanh nghiệp không thể cá nhân hóa, không tối ưu được giá, không cải thiện được hiệu suất marketing và khó tham gia chuỗi phân phối toàn cầu.
Theo KisStartup, du lịch dựa trên dữ liệu không chỉ là xu hướng công nghệ mà là chiến lược sống còn trong 5–10 năm tới. Ba thay đổi quan trọng cần thực hiện gồm:
(1) Xem dữ liệu như tài sản kinh doanh
Dữ liệu giúp hiểu sâu khách hàng, dự báo nhu cầu, tạo sản phẩm mới và nâng giá trị mỗi giao dịch. Không có dữ liệu, doanh nghiệp chỉ bán “phòng” hoặc “tour”. Có dữ liệu, doanh nghiệp bán “trải nghiệm theo nhu cầu”.
(2) Xây mô hình kinh doanh mới từ dữ liệu
Khi sở hữu dữ liệu, doanh nghiệp có thể phát triển mô hình subscription cho khách trung thành, bán dịch vụ bổ sung, hợp tác chia sẻ dữ liệu với điểm đến hoặc tham gia các nền tảng phân phối mới.
(3) Chuẩn hóa và số hóa vận hành để dữ liệu trở thành dòng chảy liên tục
Để AI hoạt động, để hệ thống dự báo chính xác, dữ liệu cần sạch, liên tục và có cấu trúc. Đây là nền tảng để điểm đến xây dựng “du lịch thông minh”, còn doanh nghiệp xây “sản phẩm thông minh”.
KisStartup nhận thấy cơ hội rất lớn cho Việt Nam: nếu làm tốt dữ liệu và thiết kế mô hình kinh doanh dựa trên dữ liệu cho các doanh nghiệp nhỏ – homestay, quán ăn, dịch vụ trải nghiệm – chúng ta có thể tạo ra hệ sinh thái du lịch bền vững, có khả năng mở rộng và thu hút đầu tư công nghệ quốc tế.
Du lịch của tương lai là cuộc chơi của dữ liệu – không phải của vé hay phòng
Xu hướng toàn cầu cho thấy: mọi mô hình du lịch có tốc độ tăng trưởng cao đều xoay quanh dữ liệu. Startup có dữ liệu chiến thắng startup có giao diện đẹp. Doanh nghiệp sở hữu dữ liệu chiến thắng doanh nghiệp chỉ sở hữu phòng. Điểm đến có dữ liệu chiến thắng điểm đến chỉ có phong cảnh.
Trong giai đoạn 2025–2030, du lịch sẽ không chỉ chuyển đổi số, mà sẽ chuyển đổi mô hình kinh doanh, từ ngành “bán dịch vụ” thành ngành “bán hiểu biết về khách hàng”. Việt Nam, nếu muốn đi cùng thế giới, cần bắt đầu từ chính điều đó.
© Bản quyền thuộc về KisStartup. Mọi hình thức sao chép, trích dẫn hoặc sử dụng lại cần ghi rõ nguồn KisStartup.
